Καρκίνος του δέρματος

Ο καρκίνος του δέρματος είναι ένας τύπος καρκίνου που αναπτύσσεται από τα επιδερμικά κύτταρα. Αποτελεί τον πιο συχνό τύπο καρκίνου, ενώ είναι πολύ συχνός στις χώρες με αυξημένη ηλιακή ακτινοβολία, όπως είναι η Ελλάδα. Ο αριθμός των περιστατικών καρκίνων του δέρματος έχει αυξηθεί ραγδαία σε όλο τον κόσμο τα τελευταία χρόνια. Στην Ελλάδα καταγράφονται περίπου 30.000 περιστατικά καρκίνων του δέρματος το χρόνο από τα οποία 1.500 είναι άνθρωποι που εμφανίζουν μελάνωμα.
Οι καρκίνοι του δέρματος, διακρίνονται στους εξής τύπους:
Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα
Είναι ο πιο συχνός καρκίνος δέρματος σε λευκά, ξανθά άτομα και ο λιγότερο επικίνδυνος. Εμφανίζεται συχνότερα σε ηλικιωμένα άτομα. Ασθενείς άνω των 75ετών έχουν 5 φορές περισσότερες πιθανότητες ανάπτυξης βασικοκυτταρικού καρκινώματος από ασθενείς 50-55 ετών. Έχει βραδεία ανάπτυξη και πολύ σπάνια δίνει μεταστάσεις. Χαρακτηρίζεται όμως από τοπική διήθηση των ιστών και επέκταση, και ακριβώς για αυτό θα πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα. Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα αναπτύσσεται κυρίως σε περιοχές του σώματος που εκτίθενται στον ήλιο (κεφαλή, τράχηλος, άνω άκρα), αλλά δεν αποκλείεται η εμφάνισή του και σε άλλες περιοχές του σώματος.
Κλινικά διακρίνονται διάφορες μορφές, όπως:

Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα
Δεύτερο σε συχνότητα εμφάνισης καρκίνωμα του δέρματος σε λευκά, ξανθά άτομα. Σπάνιο σε άτομα με σκούρο δέρμα. Συχνότερο σε ηλικιωμένα άτομα. Ασθενείς άνω των 75 ετών έχουν 35 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες ανάπτυξης αυτού του καρκινώματος, από ασθενείς ηλικίας 50-55 ετών. Τυπικά αναπτύσσεται στο πρόσωπο και στο φαλακρό δέρμα της κεφαλής σαν ένα μικρό φολιδωτό οζίδιο με ερυθρή ή ροδόχρουν βάση. Μεγαλώνει ταχύτερα από το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, εξελκούται και καταστρέφει τους υποκειμένους ιστούς. Το ακανθoκυτταρικό καρκίνωμα δυνατόν να δώσει μεταστάσεις. Η χρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία αποτελεί την αιτία για τις περισσότερες περιπτώσεις. Η συχνή χρήση τεχνητού μαυρίσματος (solarium) διπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης ακανθοκυτταρικού καρκινώματος. Άλλες θέσεις κινδύνου μπορεί να είναι τα εγκαύματα, οι ουλές, τα έλκη, οι χρονίζουσες πληγές και τα σημεία του δέρματος που έχουν εκτεθεί είτε σε ακτινοβολία ή σε συγκεκριμένες χημικές ουσίες. Επίσης σημαντικότατος παράγοντας εμφάνισης ακανθοκυτταρικών θεωρείται η ανοσοκαταστολή.
Μελάνωμα
Το μελάνωμα είναι πιο σπάνιο από τους άλλους καρκίνους του δέρματος, αλλά είναι και ο πιο επικίνδυνος, διότι δίνει γρήγορα μεταστάσεις. Είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος σε άτομα 15-34 ετών. Συνήθως, εμφανίζεται ως μία μικρή μαύρη κηλίδα στο δέρμα ή μπορεί να αναπτυχθεί επί προϋπάρχοντος σπίλου (25%).
Συγκριτικά με τους σπίλους τα μελανώματα εμφανίζουν:
Εναλλαγή χρώματος, μεγέθους, σχήματος, εμφάνιση αιμορραγίας ή κνησμού θέτουν την υποψία ανάπτυξης μελανώματος. Η αιτιολογία των περισσοτέρων καρκίνων του δέρματος σχετίζεται με την υπέρμετρη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, ιδιαίτερα κατά την παιδική ηλικία. Περίπου 9 στους 10 καρκίνοι του δέρματος (εκτός του μελανώματος) και 6 στα 10 μελανώματα οφείλονται σε υπερβολική έκθεση στον ήλιο. Παλαιά ηλιακά εγκαύματα αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος.
Παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του Καρκίνου του Δέρματος
Οι σημαντικότεροι παράγοντες που παίζουν ρόλο για την ανάπτυξη καρκίνου του δέρματος είναι:
Συμπτώματα Καρκίνου του Δέρματος
Τα συμπτώματα στους τύπους καρκίνου του δέρματος εκδηλώνονται στις περιοχές που είναι περισσότερο εκτεθειμένες στην υπεριώδη ακτινοβολία (πρόσωπο, χέρια, αυτιά, λαιμός, πόδια).
Στην περίπτωση των βασικοκυτταρικών καρκινωμάτων τα συμπτώματα είναι ελάχιστα. Συχνά ο τρόπος εκδήλωσής τους μοιάζει με άλλες δερματικές παθήσεις όπως είναι η ψωρίαση. Η μορφή του μπορεί να είναι:
Τα ακανθοκυτταρικά καρκινώματα μπορούν να προκαλέσουν πόνο και εμφανίζονται με τη μορφή:
Το μελάνωμα εκδηλώνεται με σπίλους, οι οποίοι στο προκαρκινικό στάδιο ονομάζονται δυσπλαστικοί σπίλοι και εμφανίζουν μεταβολές στη μορφή τους. Έτσι, οι σπίλοι γίνονται ασύμμετροι, χωρίς σχηματισμένα όρια, το χρώμα τους μεταβάλλεται και συνήθως είναι μεγαλύτεροι από το 1 εκατοστό. Σπάνια οι σπίλοι εξελίσσονται σε καρκίνο του δέρματος.
Διάγνωση
Η διάγνωση για τους τύπους καρκίνου του δέρματος πραγματοποιείται από εξειδικευμένο γιατρό, όπως είναι ο δερματολόγος, χειρουργός ή ογκολόγος, ο οποίος θα στηριχθεί στη συμπτωματολογία και θα εξετάσει τη μορφή των δερματικών εκδηλώσεων. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με αφαίρεση μέρους της πάσχουσας περιοχής, το οποίο θα δοθεί για βιοψία.
Συγκεκριμένα για την περίπτωση του μελανώματος, η διάγνωση βασίζεται στον οδηγό των ABCDE (5 πρώτα γράμματα της αγγλικής αλφαβήτου):
Θεραπεία Καρκίνου του Δέρματος
Η μέθοδος θεραπείας ορίζεται σύμφωνα με τον τύπο καρκίνου, την ηλικία του ασθενούς, τη μορφολογία και τη γενικότερη κατάσταση του οργανισμού.
Ο τρόπος αντιμετώπισης και διαχείρισης του καρκίνου του δέρματος μπορεί να είναι:
Πρόληψη του καρκίνου του δέρματος
Η πρώιμη ανίχνευση και πρόληψη του μελανώματος επιτυγχάνεται με τρεις κυρίως τρόπους:
Α. Τακτική εξέταση του δέρματος από δερματολόγο.
Β. Ορθή εφαρμογή των κανόνων αντιηλιακής προστασίας.
Γ. Περιοδική αυτοεξέταση του δέρματος (από τον ίδιο τον ασθενή)
Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα για την εκδήλωση της νόσου. Η πρόληψη του καρκίνου του δέρματος στηρίζεται στη τήρηση των κανόνων αντηλιακής προστασίας, δηλαδή:
Επίσης, να αποφεύγετε τα εγκαύματα, καθώς και το τεχνητό μαύρισμα (solarium). Τεχνητές πηγές μαυρίσματος εκπέμπουν ακτινοβολία που μπορεί να προκαλέσει τα ίδια προβλήματα με τη φυσική ηλιακή ακτινοβολία και η μακροχρόνια χρήση τους μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση καρκίνου του δέρματος.
Πώς γίνεται η Αυτοεξέταση;

Ο έλεγχος γίνεται με προσεκτική παρατήρηση της επιδερμίδας σε 8 στάδια: